Co powinien zawierać pozew o rozwód?

Blog pozew.jpg

 

   Gdy zostanie już podjęta ostateczna decyzja o rozwodzie, zaczynają pojawiać się pytania, jakie należy wykonać działania formalne. Aby rozwiązać małżeństwo, potrzebna jest ingerencja Sądu Okręgowego1, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Jeżeli żaden z małżonków nie mieszka już w okręgu, w którym zamieszkiwali dotychczas wspólnie małżonkowie, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej (czyli tej przeciwko, której składamy pozew o rozwód), a jeżeli tej podstawy nie ma, właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania powoda (czyli osoby wszczynającej postępowanie rozwodowe)2.

Pozew o rozwód powinien zawierać następujące elementy3:

  1. oznaczenie Sądu, czyli Sąd Okręgowy w…,
  2. informacje dotyczące stron (imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL),
  3. oznaczenie „POZEW O ROZWÓD”,
  4. określenie czego żądamy (o czym poniżej),
  5. określenie dowodów, które chcielibyśmy przedstawić Sądowi,
  6. informacje, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia4 (powyższą problematyką szczegółowo zajmowałam się w niniejszym artykule: Nowy wymóg pisma procesowego)
  7. podpis
  8. wymienienie załączników – do pozwu należy załączyć odpis skrócony aktu małżeństwa, a jeśli małżonkowie posiadają małoletnie dzieci, to również odpis skrócony aktu urodzenia każdego dziecka.

    Dodatkowo należy uiścić na rachunek bankowy właściwego Sądu opłatę sądową w wysokości 600,00 złotych5.

   Powyżej zostały opisane formalne elementy, które powinien zawierać pozew. W tym miejscu chciałabym skupić swoją uwagę na żądaniach, które muszą zostać zawarte w pozwie o rozwód. A mianowicie pozew rozwodowy powinien zawierać wniosek o:

  1. rozwiązanie związku małżeńskiego z określeniem, czy domagamy się rozwodu bez orzekania o winie, z wyłącznej winy jednego z małżonków lub z winy obu stron.6

   W zależności od stanu faktycznego, osoba składająca pozew o rozwód musi określić czy sąd ma ustalać winę jednego lub obojga  małżonków w rozpadzie małżeństwa, czy też odstąpić od orzekania o winie. Który z wniosków powinien być zawarty w pozwie o rozwód, zależy od stanu faktycznego. Jeśli nie jesteśmy pewni o co powinniśmy wnosić, najlepiej skonsultować się w tej kwestii z adwokatem, który oceni zasadność składanego wniosku. Jako adwokat rodzinny stoję na stanowisku, że dążenie do orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków powinno być uzasadnione pewnymi okolicznościami, przykładowo, że jeden z małżonków swoje obowiązki małżeńskie wypełniał prawidłowo, zaś drugi z małżonków zaniedbywał je w sposób rażący. Co do  zasady można małżonka uznać wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego w przypadku zdrady (choć nie zawsze, o czym szczegółowo pisałam w niniejszym artykule Zdradziłem. Czy jestem wyłącznie winny za rozkład małżeństwa?), nadużywania alkoholu lub innych środków odurzających, czy też stosowania przemocy psychicznej lub fizycznej względem małżonka.

   Niestety, z doświadczenia zawodowego wiem, że w większości przypadków złożenie pozwu z orzeczeniem o wyłącznej winie ma na celu jedynie dokuczeniu drugiemu małżonkowi lub uzyskanie renty alimentacyjnej na rzecz małżonka niewinnego.

   Jako adwokat skupiający swoją praktykę zawodową na prawie rodzinnym staram się swoim klientom wytłumaczyć, że warto podjąć próby polubownego rozwiązania małżeństwa, w szczególności gdy małżonkowie posiadają małoletnie dzieci. Kilkuletni proces rozwodowy (tyle trwa postępowanie z orzeczeniem o wyłącznej winie) nie sprzyja współpracy rodzicielskiej, a jedynie pogłębia konflikt między rozstającymi się rodzicami, na którym cierpią przede wszystkim dzieci.

   W przypadku, gdy rozwodzący się małżonkowie mają małoletnie dzieci pozew o rozwód powinien zawierać również niżej opisane elementy.

  1. wniosek o rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej, czy Sąd ma powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, czy też ma powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiemu rodzicowi do współdecydowania o określonych kwestiach związanych z dzieckiem.7

   Rozstrzygnięcie co do władzy rodzicielskiej w dalszym ciągu wzbudza wiele emocji wśród rozstających się rodziców. Mianowicie, w przypadku, gdy oboje rodzice pozostają w pełnym porozumieniu co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, niezależnie czy spiszą stosowne porozumienie lub nie, sąd na zgodny wniosek stron powierzy wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, gdy dobro dziecko się temu nie sprzeciwia.

   Jeżeli jeden z rodziców, celowo i złośliwe utrudnia sprawowanie władzy rodzicielskiej drugiemu rodzicowi lub rodzice nie współpracują ze sobą, to nie budzi żadnej wątpliwości, że sąd biorąc pod uwagę dobro dziecka, powinien rodzicowi konfliktowemu ograniczyć władzę rodzicielską.

 Natomiast wątpliwości budzą w dalszym ciągu rozstrzygnięcia co do władzy rodzicielskiej w przypadku konfliktu rodziców, który nie ma bezpośrednio przełożenia na dziecko. Pomimo dokonanych zmian w 2015 roku w art. 58 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego, które miały na celu, aby Sądy dążyły do utrzymywania władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, w celu poszanowania prawa dziecka do wychowywania przez przez matkę i ojca, to w dalszym ciągu istnieje tendencja, że Sądy ograniczają władzę rodzicielską rodzicowi, przy którym dziecko na stałe nie przebywa. Jako adwokat rodzinny wielokrotnie spotkałam się z takimi sytuacjami, że konflikt był generowany przez rodzica, przy którym ustalono miejsce pobytu dziecka i taki rodzic czuł się jedynym decydentem w zakresie dziecka, często nadużywając swojej władzy rodzicielskiej, nie współpracując z drugim rodzicem, to pomimo takich zachowań, Sąd powierzał wykonywanie władzy rodzicielskiej właśnie temu rodzicowi, argumentując, że przy tego typu skonfliktowaniu stron dobro dziecka przemawia za tym, aby nie pozostawiać władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, a skoro to ten rodzic sprawuje bezpośrednią opiekę nad dzieckiem, to on powinien mieć pełnię władzy rodzicielskiej. W takiej sytuacji, Sądy nie badają, który z rodziców jest konfliktowy i czyja postawa sprzeciwia się prawu dziecka do wychowywania przez oboje rodziców, a jedynie uznają, że rodzice są skonfliktowani, dlatego nie mogą wspólnie wykonywać władzy rodzicielskiej. Z tego typu niezrozumiałymi rozstrzygnięciami trudno się zgodzić.

  1. wniosek o uregulowanie kontaktów dziecka z rodzicem, z którym małoletni na stałe nie przebywa lub odstąpienie od regulowania kontaktów z tym rodzicem,

   Zdarzają się takie sytuacje, że małżonkowie pozostają w pełnym porozumieniu co do kontaktów rodzica z dzieckiem i w takiej przypadku zasadnym jest złożenie wniosku o odstąpienie od regulowania tych kontaktów. Powyższy wniosek jest również uzasadniony, gdy małoletnie dziecko jest już w takim wieku (np. nastolatek), że sam ustala kontakty z rodzicem, z uwzględnieniem swoich obowiązków szkolnych oraz chęci spędzenia czasu z rówieśnikami.

      W przypadku, gdy rodzice nie mogą dojść do porozumienia w jaki sposób mają być uregulowane kontakty, zasadnym jest zawarcie rozstrzygnięcia w wyroku rozwodowym ze ścisłym określeniem dnia i godziny, kiedy mają mieć miejsce spotkania rodzica z dzieckiem.

  1. o zasądzenie od jednego z rodziców na rzecz małoletniego tytułem częściowego udziału w kosztach utrzymania dziecka alimentów w określonej wysokości,

  Strona inicjująca postępowanie rozwodowe powinna wskazać kwotę tytułem alimentów, jaką chciałaby, aby Sąd obciążył jednego z rodziców, przy którym dziecko na stałe nie przebywa.

  Ponadto, pozew o rozwód może zawierać wniosek o orzeczenie w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania z mieszkania, jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkania.

   Na zgodny wniosek stron, sąd może również dokonać podziału majątku wspólnego małżonków lub na wniosek jednego z małżonków, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

   W powyższym artykule starałam się zawrzeć podstawowe informacje dotyczące obligatoryjnych elementów, które powinien zawierać pozew o rozwód. W przypadku, gdyby chcieli Państwo uzyskać bardziej szczegółowe informacje lub pojawiłyby się wątpliwości zapraszam do kontaktu z Kancelarią 573 323 375.

Podstawa prawna:

1 art. 17 pkt. 1 Kodeksu postępowania cywilnego „Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy o prawa niemajątkowe”;

2 art. 41 Kodeksu postępowania cywilnego „Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda”;

3 art. 126 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego „Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2) oznaczenie rodzaju pisma;

3) osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

5) wymienienie załączników.

  • 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:

1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,

2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub 

3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.”

4 art. 187 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna; 

2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu; 

3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

  • 2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;

2) dokonanie oględzin;

3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;

4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.”

5 art. 26 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych „Opłatę stałą w kwocie 600,00 złotych pobiera się od pozwu o:

  1. rozwód (…)

6 art. 57 § Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego

  1. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
  • 2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

7 art. 58 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego

  • 1. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
  • 1a. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
  • 1b. Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
  • 2. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.
  • 3. Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
  • 4. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.